Σαρακοστή είναι το διάστημα των σαράντα ημερών που αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή των Βαΐων.
Η Σαρακοστή του Πάσχα είναι η μεγαλύτερη και αυστηρότερη. Οι σαράντα αυτές μέρες, είναι μέρες αυστηρής νηστείας. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής οι νοικοκυρές καθάριζαν και ασβέστωναν τα σπίτια και έκαναν διάφορες προετοιμασίες για το Πάσχα. ( γράφει η Βίκυ Σάββα )
Παλιά δεν υπήρχαν ημερολόγια για να μετρούν τις μέρες που έκαναν νηστεία , έτσι έφτιαξαν την κυρά-Σαρακοστή, συνήθως από χαρτόνι, που παρίστανε μια γυναίκα χωρίς στόμα (λόγο νηστείας), με σταυρωμένα χέρια (από τις πολλές προσευχές) και με 7 πόδια (όσες και οι εβδομάδες μέχρι το Πάσχα). Κάθε Σάββατο της αφαιρούσαν ένα πόδι. Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν το τελευταίο πόδι.
Σε μερικά μέρη της Ελλάδας η κυρά Σαρακοστή ήταν φτιαγμένη από ζυμάρι (αλεύρι, αλάτι και νερό), ή φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.
Κυρίαρχος όρος της Σαρακοστής είναι η συγγνώμη.
"Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η απελευθέρωσή μας από τή σκλαβιά τής αμαρτίας από τή φυλακή τού "κόσμου τούτου"...
Η Μεγάλη Σαρακοστή έχει μερικές μέρες με ιδιαίτερη σημασία:
Το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας της νηστείας είναι αφιερωμένο στο θαύμα των κόλλυβων του μεγαλομάρτυρα Θεοδώρου του Τήρωνος. Θαύμα που βοήθησε τους Χριστιανούς της Κωνσταντινούπολης, να τηρήσουν την νηστεία, που προσπάθησε με δόλια μέσα να μολύνει ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Ιουλιανός ο Παραβάτης. Ο αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης είδε σε όνειρο τον μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο, ο οποίος του φανέρωσε τις προθέσεις του Ιουλιανού και τον συμβούλεψε αντί των αρτύσιμων φαγητών να φτιάξουν και να φάνε ως τροφή, οι χριστιανοί, κόλλυβα. Έτσι φτιάχνοντας και μοιράζοντας κόλλυβα, θυμόμαστε και τιμούμε κάθε χρόνο το θαύμα του μεγαλομάρτυρα Θεοδώρου.
Η Α Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Ορθοδοξίας. Γιορτάζουμε την αναστύλωση των αγίων και σεπτών εικόνων από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Θεοδώρα το 843μ.Χ.
Η Β Κυριακή των νηστειών είναι αφιερωμένη στην μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης (14ος αιώνας). Ο Άγιος Γρηγόριος υπήρξε κορυφαίος διδάσκαλος των ορθοδόξων δογμάτων και πολέμιος των αιρέσεων.
Η Γ Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Αυτή η ημέρα είναι αφιερωμένη στον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό, το σύμβολο της πίστης μας. Ημέρα που οι πιστοί παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν την πορεία τους, την νηστεία, που θα τους οδηγήσει στην Ανάσταση του Κυρίου.
Η Δ Κυριακή των νηστειών, είναι ημέρα που τιμάται η μνήμη του Αγίου Ιωάννη, συγγραφέα της Κλίμακας. Η κλίμακα είναι ένα βιβλίο με ομιλίες του Αγίου Ιωάννη. Αντικείμενο των ομιλιών αυτών είναι τα σκαλοπάτια της πνευματικής ανάβασης των Μοναχών, μέσα από την προσωπική τους άσκηση.
Η ημέρα Τετάρτη της 5ης εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής είναι η Τετάρτη του Μεγάλου Κανόνος. Συγγραφέας και συνθέτης του Μεγάλου Κανόνα είναι ο Άγιος Πατέρας μας Ανδρέας, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Μέσα στα 250 τροπάρια που τον απαρτίζουν, έχει συγκεντρώσει τις ιστορίες από τον Αδάμ έως και την Ανάληψη του Κυρίου. Καλεί δε κάθε έναν από εμάς, να παραδειγματιζόμαστε από αυτές, να μιμούμαστε τα καλά και να αποφεύγουμε τα άσχημα που έπραξαν οι πρόγονοι μας.
Την Παρασκευή της ίδιας εβδομάδας είναι ο Ακάθιστος Ύμνος. Ημέρα αφιερωμένη στην Παναγία που στέκει πάντα βοηθός των Χριστιανών σε περιόδους ειρήνης ή πολέμου. Εορτάζουμε τα θαύματα που έκανε η Παναγία προστατεύοντας την Βασιλεύουσα από λαούς που ήθελαν να την κυριεύσουν. Μετά από μια τέτοια νίκη ο λαός της Κωνσταντινούπολης, όρθιος (ακάθιστος) ευχαρίστησε την Θεομήτορα ψάλλοντας. Θυμούμενοι αυτό το γεγονός, ευχαριστούμε κι εμείς με την σειρά μας την Παναγία ψάλλοντας όρθιοι.
Η Ε Κυριακή των νηστειών, είναι αφιερωμένη στην μνήμη της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Η Οσία, από ηλικία 12 ετών ακολουθούσε έναν ιδιαίτερα έκλυτο βίο. Σε ηλικία 30 ετών, ήρθε σε επαφή με τον Χριστιανισμό, μετανόησε και προσκύνησε. Την υπόλοιπη ζωή της, 47 έτη, ασκήτεψε στην έρημο. Την ημέρα αυτή καλούνται όλοι να μιμηθούν το παράδειγμα της και να έρθουν πιο κοντά στον Χριστό μετανοώντας για τις αμαρτίες τους.
Το Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα είναι το Σάββατο του Λαζάρου. Ημέρα αφιερωμένη στο θαύμα της ανάστασης του Λαζάρου από τον Χριστό.
Τελευταία Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής, είναι η Κυριακή των Βαΐων. Είναι ημέρα αφιερωμένη στην θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα από την Βηθανία. Τότε ο λαός υποδέχθηκε το Χριστό με επευφημίες και με «βάϊα φοινίκων», από τα οποία πήρε και το όνομα της αυτή η ημέρα.
Όλες οι Κυριακές του Τριωδίου έχουν μία συγκεκριμένη ονομασία και αποτελούν μια αλληλουχία γεμάτη νοήματα και μηνύματα.
Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι: " Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου " Κυριακή του Ασώτου " Κυριακή της Απόκρεω " Κυριακή της Τυροφάγου " Α' Νηστειών: Κυριακή της Ορθοδοξίας " Β' Νηστειών: Γρηγορίου του Παλαμά " Γ' Νηστειών: Κυριακή Σταυροπροσκυνήσεως " Δ΄ Νηστειών: Ιωάννου της Κλίμακος " Ε' Νηστειών: Μαρίας της Αιγυπτίας " Κυριακή των Βαΐων Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής δεν τρώμε κανένα ζωικό προϊόν, με εξαίρεση την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων που τρώμε ψάρι. Κ Α Λ Η Σ Α Ρ Α Κ Ο Σ Τ Η ( γράφει η Βίκυ Σάββα )
πηγή
http://www.agrafiotis.gr/content/view/112/121/