Α΄) Ότι την ώρα που βρισκόταν ο Κύριός μας πάνω στο όρος του Γολγοθά, με μανία τον ξεγύμνωσε εκείνος ο λυσσασμένος λαός και κατάσχισε τις σάρκες του, που προηγουμένως ήταν κολλημένες στα ρούχα του από τους δαρμούς.
Β΄) Ότι πριν από τον σταυρό αφαίρεσαν από την κεφαλή του το ακάνθινο στεφάνι, το οποίο, μετά την σταύρωσι τοποθετώντας το πάνω του, έγινε αιτία νέων πληγών.
Γ΄) Ότι με τα κτυπήματα των σφυριών και των καρφιών προσηλώθηκε πολύ σκληρά πάνω στο γυμνό και κατάξηρο ξύλο του σταυρού.
Δ΄) Ότι επειδή δεν έφθαναν τα θεία του μέλη για να τον σταυρώσουν, τα άπλωσαν με τόση βία εκείνοι οι αιμοβόροι στρατιώτες, ώστε βγήκαν από την θέσι τους όλα τα κόκκαλα, και μπορούσαν ένα ένα να μετρηθούν, όπως αναφέρει και ο ψαλμωδός εκείνο το χωρίο: «Απαρίθμησαν όλα τα οστά μου» (Ψαλμ. 21,18).
Ε΄) Ότι την ώρα που τον κρεμούσαν στο ξερό ξύλο, επειδή δεν μπορούσε να στηριχθή από πουθενά αλλού παρά μόνον από τα καρφιά, αναγκαστικά με το βάρος του σώματος άνοιγαν περισσότερο οι πανάγιες πληγές και από αυτό αισθανόταν ο γλυκύτατος Ιησούς μας πόνους δριμύτατους στην καρδιά του.
Έτσι από αυτές ή από άλλες παρόμοιες μελέτες, αν θέλης, μπορής να προξενήσης στον εαυτό σου διάθεσι και πάθος αγάπης για τον Θεό σου, φρόντισε, τότε, από την γνώσι των παρόμοιων παθών να περάσης στην μεγαλύτερη γνώσι της άπειρης αγαθότητος του Κυρίου σου και της αγάπης του προς εσένα"και όταν αυξηθή αυτή η γνώσις μέσα σου, θα αυξηθή και η αγάπη προς τον Κύριό σου.
Γιά να δεχθής λοιπόν στην καρδιά σου πόνο, λύπη και συντριβή, διότι με τις αμαρτίες σου λύπησες τόσες φορές τον Θεό σου και με τόση μεγάλη αχαριστία, σκέψου αυτήν την άπειρη αγαθότητα και αγάπη που σου έδειξε ο Κύριος των πάντων, ο οποίος έπαθε και υπέφερε τόσο πολύ για τις παρανομίες σου.
Γιά να παρακινηθής στην ελπίδα, σκέψου ότι ένας Κύριος μεγάλος και υψηλός έφθασε στο σημείο να ταλαιπωρηθή τόσο πολύ, για να εξαλείψη την αμαρτία σου, για να σε ελευθερώση από τα δεσμά του δαίμονα και από τα μερικά σου σφάλματα και για να εξιλεώση τον αιώνιο Πατέρα σου και για να σου δώση θάρρος ώστε σε κάθε σου ανάγκη σ αυτόν να προστρέχης.
Γιά να παρακινηθής στη χαρά, από τα βάσανά του πέρασε στα αποτελέσματα των βασάνων του. Μέ άλλα λόγια σκέψου ότι με εκείνα τα βάσανα καθαρίζει τις αμαρτίες όλου του κόσμου. Εξευμενίζει την οργή του Πατέρα του. Συγχύζει τον άρχοντα του σκότους. Θανατώνει τον θάνατο. Μέ τις ψυχές των αγίων αναπληρώνει τον τόπο των εκπεσόντων Αγγέλων και προξενεί χαρά στον Άναρχο Πατέρα του και στο Ομοούσιο Πνεύμα του, κερδίζοντας την Παρθένο Μαρία και όλη την θριαμβεύουσα Εκκλησία στους ουρανούς και την στρατευόμενη Εκκλησία στη γη.
Γιά να μισήσης τις αμαρτίες σου, να χρησιμοποιήσης όλους τους λογισμούς που θα μελετήσης για το σκοπό μόνον αυτό"δηλαδή, σκέψου ότι ο Κύριός μας δεν έπαθε για άλλο σκοπό, παρά μόνο για να σε κάνη να μισήσης τις αμαρτίες και τις κακές σου επιθυμίες"και μάλιστα την επιθυμία εκείνη που σε κυριεύει περισσότερο και είναι αντίθετη στην μεγαλειότητα του Θεού.
Γιά να έλθης σε έκπληξι και θαυμασμό, σκέψου ποιό πράγμα μπορεί να είναι μεγαλύτερο από αυτό, δηλαδή να βλέπης τον Ποιητή του παντός, που χορηγεί την ζωή σε όλα, να καταδικάζεται σε θάνατο από τα κτίσματά του"να βλέπης καταπατημένη και ξευτελισμένη την υπέρτατη μεγαλειότητα"καταδικασμένη την δικαιοσύνη"φτυμένη την ωραιότητα"να μισήται η αγάπη του Ουράνιου Πατέρα"να βλέπης εκείνο το άκτιστο και απρόσιτο φως, να καταντήση στην εξουσία του σκότους"η αυτοδόξα και ευδαιμονία να θεωρήται ατιμία και καταφρόνησις του ανθρωπίνου γένους και να φθάση στην μεγαλύτερη ταλαιπωρία.
Γιά να λυπάσαι μαζί με τον λυπημένο Κύριό σου, αφήνοντας τα εξωτερικά του βάσανα, σκέψου άλλα ασυγκρίτως μεγαλύτερα που τον βασάνιζαν εσωτερικώς. Γιατί, αν λυπάσαι για τα εξωτερικά, πολύ περισσότερο, θα είναι θαύμα βέβαια, Πως δεν σχίζεται η καρδιά σου από την λύπη για τα εσωτερικά του πάθη!
Δηλαδή, όταν σκεφθής ότι η ψυχή του Χριστού, βλέποντας καθαρά τον Θεό πάνω στη γη με εκείνη την λεγόμενη μακάρια όρασι, όπως τώρα τον βλέπει στον ουρανό, και τότε τον γνώριζε ως αξιώτατο και ανώτερο κάθε τιμής και υπηρεσίας, γι αυτό και επιθυμούσε όλα τα κτίσματα με όλες τους τις δυνάμεις να του αποδίδουν την τιμή αυτή. Έτσι βλέποντας τον Θεό αντίθετα τώρα να έχη προσβληθή τόσο άσχημα και να είναι βρισμένος από τα αμέτρητα σφάλματα και τις βδελυρές παρανομίες του κόσμου, αμέσως πληγωνόταν από αναρίθμητους πόνους και βάσανα"αυτά τα βάσανα τόσο περισσότερο τον βασάνιζαν, όσο μεγαλύτερη ήταν η αγάπη και η επιθυμία του για να τιμάται και να υπηρετήται από όλους η τόσο Ύψιστη μεγαλειότητα.
Και λοιπόν, όπως δεν μπορεί κανείς να καταλάβη το μέγεθος αυτής της αγάπης και της επιθυμίας, έτσι κανείς δεν μπορεί να καταλάβη πόσο σκληρή και πόσο βαρειά ήταν γι αυτό αυτή η εσωτερική λύπη του Εσταυρωμένου Ιησού.
Μαζί με αυτά σκέψου ότι αγαπώντας ο Κύριος υπερβολικά όλα του τα κτίσματα, αναλογικά με την αγάπη του αυτήν, λυπήθηκε υπερβολικά για όλες τις αμαρτίες τους, για τις οποίες επρόκειτο να χωρισθούν από αυτόν. Διότι για κάθε τους θανάσιμο αμάρτημα που έκαναν και πρόκειται να κάνουν όλοι οι άνθρωποι, όσοι γεννήθηκαν και όσοι πρόκειται να γεννηθούν, και να το πω πιο απλά, όσες φορές πρόκειται κάποιος να αμαρτάνη, τόσες φορές και χωρίζεται από τον Κύριο, με τον οποίο μπορούσε να είναι ενωμένος με την αγάπη.
Ο χωρισμός αυτός τόσο σκληρότερος στάθηκε για τον Ιησού, από τον χωρισμό των σωματικών μελών, όταν χωρισθούν και βγούν από τον φυσικό τους τόπο, όσο η ψυχή, όντας πνεύμα καθαρό, είναι ευγενέστερη και τελειότερη από το σώμα και στη συνέχεια είναι πιο χωρητική του πόνου. Ανάμεσα στα πάθη αυτά του Κυρίου που δοκίμασε για τα κτίσματα, αυστηρότερο είναι εκείνο που δοκίμασε για όλες τις αμαρτίες των κολασμένων, που, μη μπορώντας να ενωθούν μαζί του, πρόκειται να υποφέρουν ανεκδιήγητα αιώνια βάσανα.
Αν η ψυχή σου, αδελφέ, δεν πόνεσε από τα λεχθέντα βάσανα του αγαπητού της Ιησού, ας προχωρήση λίγο περισσότερο με τον λογισμό της και θα βρή σ αυτόν περισσότερα βάσανα και πολύ πιο βαριά για να τον συμπονέση. Διότι ο Κύριος βασανίσθηκε και με τους αμέτρητους πόνους του ξεχρέωσε όχι μόνο τις αμαρτίες που έχουν γίνει, αλλά και εκείνες που θα γίνουν από τους ανθρώπους "και εκείνες βέβαια τις συγχώρεσε, τις άλλες όμως μας έδωσε την δύναμι να τις αποφεύγουμε.
Δεν θα λείψουν και άλλες σκέψεις για να συμπονέσης τον Εσταυρωμένο. Γιατί ο Κύριος πάνω στο σταυρό ένιωσε όλα τα είδη των πόνων, χωρίς καμία εξαίρεσι, που μπορούσε να περάση κάθε άνθρωπος από τον Αδάμ μέχρι τη συντέλεια του κόσμου. Έτσι οι ύβρεις, οι πειρασμοί, οι συκοφαντίες, οι σκληραγωγίες και κάθε στενοχώρια και δοκιμασία όλων των ανθρώπων του κόσμου, βασάνισαν την ψυχή του Χριστού πολύ πιο δυνατά, από όσο βασανίσθηκαν εκείνοι που τα έπαθαν.
Γιατί όλες τις θλίψεις μεγάλες και μικρές, τόσο της ψυχής όσο και του σώματος, που δοκίμασαν οι άνθρωποι σε όλο το διάστημα της ζωής τους, μέχρι τον πιο μικρό κεφαλόπονο και μέχρι το κέντημα της βελόνας, τα δοκίμασε όλα μέχρι το τέλος, και για την άπειρη αγάπη του θέλησε να συμπονέση και να χαράξη στην καρδιά του ο σπλαγχνικώτατος Κύριός μας, διότι ήταν νέος Αδάμ και Πατέρας πνευματικός όλων των ανθρώπων.
Δεν είναι δυνατόν όμως να διηγηθή κανείς πόσο τον έθλιψαν οι πόνοι της Παναγίας Του Μητέρας, επειδή και αυτή με κάθε τρόπο και για όλα τα αίτια που βασάνισαν τον Υιό της, συμπόνεσε και συνέπαθε μαζί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό.
Έτσι αυτοί οι πόνοι της Παναγίας Του Μητέρας ανανέωσαν στο ευλογημένο της Τέκνο τις εσωτερικές του πληγές και η γλυκυτάτη του καρδιά έμεινε σαν να είχε πληγωθή από αμέτρητα πυρακτωμένα βέλη"η καρδιά του αυτή, για τα τόσα βάσανα που είπα και για άλλα σχεδόν αμέτρητα και άγνωστα σε μας, μπορούσε να πή κανείς εύκολα, ότι ήταν ένας άδης αγαπητικός εκουσίων βασάνων, όπως λέγεται ότι συνήθιζε να ονομάζη μία ευλαβής ψυχή με αγία απλότητα τον Εσταυρωμένο.
Τέλος πάντων, αν αγαπητέ, σκεφθής καλά την αιτία όλων των βασάνων που αναφέρθηκαν, που υπέφερε ο Λυτρωτής μας και Κύριος, δεν θα έβρισκες άλλη εκτός από την αμαρτία. «Αυτός φορτώθηκε τις θλίψεις μας και υπέφερε τους πόνους τους δικούς μας» (Ησ. 53,5). Έτσι βγαίνει καθαρά το συμπέρασμα ότι το να συμπάσχης και συ πραγματικά με τον Εσταυρωμένο σου Θεό και να ανταποδώσης τις ευεργεσίες που αυτός σου ζητάει και εσύ είσαι υποχρεωμένος να το κάνης χωρίς καμμία πρόφασι και δικαιολογία, είναι το να πονάς πράγματι για την αγάπη του, το ότι τον λύπησες, το να μισής περισσότερο από κάθε άλλο την αμαρτία και να πολεμάς γενναία εναντίον όλων του των εχθρών και εναντίον όλων σου των κακών κλίσεων και θελημάτων, για να βγάλης από πάνω σου, με τον τρόπο αυτόν, τον παλιό άνθρωπο μαζί με τις πράξεις του και να ντυθής τον νέο, στολίζοντας την ψυχή σου με τις ευαγγελικές αρετές.
αόρατος πόλεμος