Πνευματική πρόοδος υπάρχει όπου υπάρχει πολλή ταπείνωση - Γέροντα, πώς ένας άνθρωπος αλλάζει σε έναν μήνα, και άλλος αγωνίζεται χρόνια και προκοπή δεν κάνει; - Εσείς τι λέτε; Πώς γίνεται αυτό; - Γέροντα, μου λέει ο λογισμός πως, αν ο άνθρωπος ταπεινωθή και ζητήση το έλεος του Θεού, τον βοηθάει ο Θεός και προοδεύει. -Αυτό είναι. Ταπείνωση χρειάζεται. Πνευματική πρόοδος υπάρχει όπου υπάρχει πολλή ταπείνωση. Όσοι βρήκαν τον δρόμο της ταπεινοφροσύνης ,προχωρούν στην πνευματική ζωή σύντομα, σταθερά και χωρίς κόπο. Ακόμη δεν έχουμε καταλάβει την ταπείνωση, αυτήν την μεγάλη δύναμη! Όλη η πρόοδος εκεί βρίσκεται. Όσο κανείς ταπεινώνεται , τόσο χαριτώνεται από τον Θεό και τόσο πιο πολύ προοδεύει. Πόση δύναμη έχει η ταπείνωση, και όμως δεν την αξιοποιούν οι άνθρωποι! - Γέροντα, μια ταπεινή ψυχή έχει πιο εύκολο πνευματικό αγώνα; Και βέβαια, γιατί ο ταπεινός με λίγο σπρώξιμο τρέχει πιο πολύ. Πάρε μια μπίλια καν' την έτσι, κυλάει καν' την αλλιώς, πάλι κυλάει, γιατί δεν έχει εξογκώματα, για να σκαλώνη. - Γέροντα, υπάρχει περίπτωση προσπαθώντας κανείς σαν καλλιεργήση την ταπείνωση να ταπεινώνη συνέχεια τον εαυτό του και τελικά να πέση στην απόγνωση; - Όχι, γιατί η πραγματική ταπείνωση φέρνει ελπίδα, όχι απελπισία. Απελπισία φέρνει ο εγωισμός , γιατί ο εγωιστής στηρίζεται στον εαυτό του, ενώ ο ταπεινός ελπίζει στο έλεος του Θεού. Μέσα από την συντριβή της ταπεινώσεως σιγά-σιγά αναπτύσσεται ο πνευματικός άνθρωπος.
Όλη η ζωή του ανθρώπου μετά είναι ένας μεγάλος και φιλότιμος αγώνας, αλλά πάντα προχωρεί με μεγάλη ελπίδα στον Θεό, απογοητευμένος από τον εαυτό του με την καλή έννοια, απογοητευμένος δηλαδή από το εγώ του.
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΣΕΛ190 ΛΟΓΟΙ Ε ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ